Alkohol etylowy, spożywany często przy różnych okazjach, nierzadko w nadmiernych ilościach i nawet regularnie – zwłaszcza w przypadkach uzależnień od alkoholu – pozostawia trwały ślad nie tylko na zdrowiu fizycznym człowieka. Toksyczne substancje alkoholowe zawarte w napojach procentowych powodują uszkodzenia komórek nie tylko w obrębie narządów przewodu pokarmowego, ale sięgają również mózgu. Choć zmianę w zachowaniu po alkoholu można zaobserwować u każdego, w niektórych przypadkach zmiana osobowości wydaje się utrzymywać znacznie dłużej niż jedynie w stanie upojenia alkoholowego. Dzieje się tak zwłaszcza u osób nadużywających alkoholu – wówczas takie zmiany przez dłuższy czas zachodzą w sposób niezauważalny, aż do pełnego ujawnienia się symptomów związanych z tym zjawiskiem. Poznaj wszystkie czynniki zmiany w zachowaniu spowodowanej nadmiernym spożywaniem alkoholu.
Czym jest osobowość?
Osobowość to zestaw cech psychicznych, które wpływają na postępowanie człowieka. Na osobowość jednostki składają się jej sposób myślenia, sposób odczuwania oraz zachowanie. Choć cechy te są w gruncie rzeczy stałe, osobowość w ciągu lat może nieco ulec zmianie przez czynniki zewnętrzne. Środowisko, w jakim dorastaliśmy i w jakim żyjemy przez resztę życia, dom, szkoła, przyjaciele, ale też wielkie przeżycia, najczęściej te trudne i traumatyczne – mogą wpłynąć na ukształtowanie się osobowości człowieka.
Jednym z czynników zewnętrznych, które przyczyniają się do zachodzenia zmian w osobowości człowieka, może być alkohol – zwłaszcza jego nadmierne spożywanie. Podczas rozwoju choroby alkoholowej u osoby uzależnionej dochodzi do aktywowania pewnych mechanizmów i schematów myślenia, związanych między innymi z zaprzeczaniem lub poddawaniem się pewnym iluzjom. Może dojść również do rozdwojenia jaźni u osoby pijącej. Co więcej, alkohol wpływa na mózg, uszkadzając go, co przebiega przez długi czas niezauważalnie i prowadzi do pewnych zmian w zachowaniu oraz zaburzeń prawidłowej pracy tego narządu. Z powodu wielu skutków, jakie przynosi nadużywanie alkoholu, możemy mieć do czynienia z tak zwaną podwójną osobowością alkoholika.
Podwójna osobowość alkoholika – czym jest?
Z podwójną osobowością alkoholika mamy do czynienia wówczas, gdy dana osoba wykazuje całkiem odmienne zachowania po alkoholu od tych na trzeźwo. Zmiana osobowości po alkoholu najczęściej związana jest z wybuchami emocji, impulsywnością, działaniami irracjonalnymi, a niekiedy nawet autodestrukcyjnymi, pomimo zupełnie spokojnego usposobienia danej osoby na co dzień, na trzeźwo.
Duża część tych zachowań wynika przede wszystkim z zaburzonej pracy neuroprzekaźników w mózgu, jednakże długotrwałe nadużywanie alkoholu wpływa także na komórki nerwowe mózgu, uszkadzając je. Wskutek takiego działania alkoholu na mózg dochodzi do rozwoju wielu zaburzeń, które również wpływają na drastyczne zmiany w zachowaniu. W niektórych przypadkach, jeśli uszkodzenia te przybiorą zaawansowaną formę, do zauważalnych zmian zaczyna dochodzić nawet po odstawieniu alkoholu.
Przykładowe zachowania związane ze zmianami osobowości po alkoholu
Przede wszystkim zmiana osobowości po alkoholu może dla otoczenia wydawać się nagła i niespodziewana. Osoby, będące świadkami takiej sytuacji, często mogą nie wiedzieć, jak postąpić wobec kogoś, kto nagle z opanowanej i spokojnej osoby przemienił się w awanturnika. Podwójna osobowość po alkoholu może objawiać się takimi zachowaniami jak:
- wybuchy agresji i duża drażliwość, niekiedy poprzedzone coraz większą impulsywnością i kąśliwością w rozmowie, które wynikają z obniżonej zdolności do utrzymania panowania nad emocjami i własnymi reakcjami,
- niepohamowane żądze i silna potrzeba ich zaspokojenia, nawet u osób, które na co dzień nie przejawiają oznak rozwiązłości,
- skrajnie obniżony nastrój, w wyniku którego może dojść nawet do stanu depresyjnego i myśli samobójczych.
Kiedy jednak dochodzi do konkretnych uszkodzeń w obrębie mózgu, nadmierne spożywanie alkoholu może przyczynić się także do rozwoju konkretnych zaburzeń. O ile podwójna osobowość po alkoholu może mieć miejsce nawet u osób, które nie przesadzają z alkoholem, tak do konkretnych zaburzeń zazwyczaj dochodzi u osób, które alkohol zdecydowanie nadużywają i spożywają go regularniej – częściej zatem problem ten dotyczy osób uzależnionych od alkoholu.
- Zespół Otella – zaburzenie psychiczne, tak zwana psychoza alkoholowa z grupy psychoz urojeniowych. Charakterystyczne dla tej jednostki są zachowania związane z urojeniami dotyczącymi niewierności partnera. Osoby, które przejawiają objawy zespołu Otella, bezpodstawnie podejrzewają partnera o zdradę. Ich skrajna zazdrość nakazuje im podejmować takie działania, jak wybuchy niepohamowanej zazdrości, wybuchy agresji, kontrola każdego aspektu partnera, doszukiwanie się dowodów na zdradę partnera. Istnieje ryzyko, że taka osoba wejdzie nawet w konflikt z prawem.
- Zespół Wernickego-Korsakowa – polega na uzupełnieniu luk w pamięci przez nasz mózg fałszywymi informacjami i scenariuszami. Początkowe fazy tego zaburzenia to problemy z pamięcią, apatia i irracjonalne zachowania. Z czasem dochodzi do trudności w funkcjonowaniu i całkowitego otępienia, a nieleczone objawy zaburzeń mózgu mogą doprowadzić nawet do śmierci. Bezpośrednią przyczyną tego stanu jest niedobór witaminy B1. Kora mózgowa zanika i dochodzi do uszkodzeń w układzie nerwowym. Wcześnie wykryte zaburzenie jest wyleczalne, lecz u wielu osób może powodować to trwałe problemy z pamięcią.
Zmiana osobowości po alkoholu. Jak alkohol wpływa na mózg?
Zmiany w zachowaniu związane ze spożyciem alkoholu przytrafiają się każdemu, za co odpowiada wpływ alkoholu na działanie neuroprzekaźników w mózgu. Odpowiadają one za pobudzenie lub hamowanie czynności ośrodkowego układu nerwowego człowieka. Alkohol wzmacnia działanie neuroprzekaźnika GABA, odpowiedzialnego za rozluźnienie i wyciszenie, co może przekładać się na większą śmiałość po spożyciu alkoholu i ogólne rozluźnienie, które może prowadzić do niespodziewanych i zaskakujących zachowań.
Kiedy jednak alkohol jest spożywany regularnie, w obrębie naszego mózgu może dojść również do zmian nieodwracalnych. Trwałe uszkodzenia komórek mózgu mogą przekładać się na zmiany osobowości również w życiu codziennym. Alkohol przyczynia się do zmniejszenia objętości mózgu – obumierają jego komórki, kora mózgowa zanika, co może doprowadzić nawet do atrofii mózgu. Wśród objawów związanych z trwałym uszkodzeniem mózgu przez alkohol można wymienić:
- problemy z pamięcią,
- problemy z koncentracją,
- niekontrolowane zachowania,
- problemy emocjonalne,
- zaniedbywanie obowiązków.
Podsumowanie
Do wielu zmian w zachowaniu po spożyciu alkoholu dochodzi tak naprawdę u większości osób. Alkohol wykazuje silny wpływ na pracę neuroprzekaźników w mózgu, co może prowadzić do zaniku oporów przed pewnymi działaniami, chwiejności emocjonalnej i zmian w nastroju. W przypadku alkoholików często mówi się jednak o tzw. podwójnej osobowości, która może wynikać z negatywnych dla zdrowia nadmiernych ilości alkoholu, które osoba uzależniona spożywa regularnie. Zachowania takie jak wybuchy agresji, niestabilność emocjonalna, irracjonalne działania, zupełnie niezgodne z codziennym usposobieniem danej osoby, mogą świadczyć o problemach z alkoholem, a także o negatywnych dla mózgu konsekwencjach nadmiernej konsumpcji napojów procentowych.